„Jeśli zapomnę o Nich, Ty Boże na niebie zapomnij o mnie” - A. Mickiewicz
W dniach od 19 do 21 września 2012r odbyła się wycieczka edukacyjna do Katynia zorganizowana przez Instytut Pamięci Narodowej w Białymstoku. W projekcie wzięli udział uczniowie ze szkół ponadgimnazjalnych z terenu województwa podlaskiego oraz ich nauczyciele, świadkowie historii i pracownicy IPN. W projekcie uczestniczyli uczniowie z III LO im. A. Lityńskiego w Suwałkach, Technikum nr 4 w Suwałkach, I LO im. A. Mickiewicza w Kolnie, Zespołu Szkół Technicznych w Kolnie, Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących nr 4 im. M. Skłodowskiej-Curie w Łomży, Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Mońkach, Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych im. J. Iwaszkiewicza w Ciechanowcu. Uczniowie zostali wytypowani spośród młodzieży szkolonej ze względu na swoje osiągnięcia: udział w konkursach, wysokie oceny, zainteresowanie historią.
Pierwszego dnia uczniowie zwiedzili Batorówkę- miejsce rozstrzelania 11 sióstr Nazaretanek przez Niemców (1943r.) Kolejnym etapem podróży był Nowogródek, gdzie w 1799r. został ochrzczony Adam Mickiewicz. Ponadto, w Nowogródku młodzież i organizatorzy wyjazdu mogli odmówić modlitwę przy grobie zamordowanych sióstr. Ostatnim punktem podróży w tym dniu były Kuropaty na przedmieściach Mińska. W tym miejscu, ciemnym lesie, znajduje się pomnik (ławka) ufundowany przez prezydenta Stanów Zjednoczonych Billa Clintona, który upamiętnia kolejne, tragiczne wydarzenie jakim był mord kilkuset tysięcy Polaków oraz Białorusinów. Wiele krzyży, zniczy, kwiatów? to symbol pamięci o ofiarach ludobójstwa. Wszyscy uczestniczy wyjazdu odczuli głębokie wzruszenie i zapewne te miejsca pozostaną im w pamięci przez długi czas.
Drugi dzień to kulminacyjny punkt wyjazdu. Uczniowie i opiekunowie zwiedzili Polski Cmentarz Katyński oraz miejsce katastrofy smoleńskiej z 2010r. Był to dzień pełen zmiennych emocji, począwszy od gniewu, żalu, a skończywszy na głębokim wzruszeniu. Po mszy świętej w Katyniu i przyjrzeniu się grobom oraz tablicom upamiętniającym poległych Polaków, atmosfera wśród uczestników zmieniła się. Każdy we własny sposób odczuwał to, co zobaczył i usłyszał o zbrodni dokonanej przez Sowietów na polskich oficerach. Wzruszenia i smutek towarzyszyły również uczestnikom podczas pobytu na miejscu katastrofy smoleńskiej. Znicze, wieniec oraz odśpiewanie hymnu narodowego stały się wyrazem pamięci o ofiarach katastrofy, na czele z Prezydentem RP- Lechem Kaczyńskim.
Trzeciego dnia uczestniczy wycieczki wracają do Polski. W trakcie drogi zwiedzili Borysów i Studziankę nad Berezyną, Mińsk a także Grodno. W Borysowie odwiedzili Dom Polski. Tamtejsza społeczność polska, mimo iż mało liczna, doskonale umiała się zorganizować, utrzymując polską tradycję i język. Stworzyli lokalne kluby aktywności, m.in. zespół muzyczny. Szczególne wrażenie na młodzieży zrobił Ilja- osiemnastolatek, który sam, bez pomocy rodziny, nauczył się świetnie mówić po polsku. Do tego stopnia czuje się związany z Polską, że postanowił rozpocząć studia w Warszawie. Niedaleko Borysowa, w Studziance nad rzeką Berezyną uczestnicy projektu ujrzeli pomniki upamiętniające Bitwę nad Berezną (1812r.). W Mińsku wszyscy mogli podziwiać piękne centrum miasta, a także dawny cmentarz. Najważniejszym punktem dnia była wizyta na starym cmentarzu w Grodnie. Modlitwa na grobie Elizy Orzeszkowej, następnie nad grobami żołnierzy, którzy niegdyś walczyli o Grodno, napełniła serca głębokim wzruszeniem. W tym miejscu uczniowie ustawili znicze i obwiązali krzyże biało-czerwonymi wstęgami, co stanowiło symbol wdzięczności za walkę i obronę ojczyzny.
Matka Boża Katyńska (Matka Boża Kozielska) ? uproszczony obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej wycięty konturowo na sosnowej desce o wymiarach 13,5 na 8,5 cm przez por. Henryka Gorzechowskiego w obozie jenieckim w Kozielsku, gdzie przebywali polscy oficerowie zamordowani przez NKWD w Katyniu, ofiary zbrodni katyńskiej. Od 2002 roku obraz znajduje się w Kaplicy Katyńskiej w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie. Tą samą nazwą określany jest też drugi obraz, polichromowana płaskorzeźba, przedstawiająca Matkę Bożą tulącą nagie zwłoki żołnierza zamordowanego strzałem w tył głowy. Według niektórych źródeł właśnie ten wizerunek, wykonany na desce z pryczy, jest autorstwa por. Gorzechowskiego. Płaskorzeźba była używana we wszystkich ważnych uroczystościach upamiętniających śmierć polskich oficerów. Matka Boża Katyńska jest herbem Białostockiej Rodziny Katyńskiej.
